Forum’da, “Daha yavaş büyüme, daha yüksek fiyatlandırma olacak. Çin’de yavaş bir büyüme olacak ve bütün dünyayı etkileyecek.” şeklinde konuşan Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF) Başkanı Timothy Adams, mevcuttaki büyüme hedeflerinin eskisi gibi olmayacağını belirtti.

“Global Bakış: Dünya ve Türkiye” paneli, “2023’e Doğru, 2050 Ufku” temalı çevrim içi düzenlenen 21. Forum İstanbul konferanslarının bir parçası olarak gerçekleştirilirken panelde konuşan Uluslararası Finans Enstitüsü Başkanı Adams, son zamanlarda küresel gelişmeleri örnek göstererek ekonomik büyüme beklentilerinde aşağı yönlü düzenlemeler yapıldığını söyledi.

Ayrıca Adams, Çin’deki Kovid-19 salgını nedeniyle yaşanan kapanmalara ve Rusya-Ukrayna savaşının tedarikteki aksamalarıyla gıda, enerji ve emtia fiyatlarındaki olumsuz etkilerini dillendirdi.

MERKEZ BANKALARI BU DÖNEMİ AŞMAYA ÇALIŞIYOR..!

Merkez Bankalarının bu dönemde yaşanan krizleri aşmaya çalıştığını dolayısıyla da destekleyici parasal politikalar oluşturduklarını söyleyen Adams, ABD olmak üzere birçok ülkenin yüksek enflasyonla yüzleştiğini, ek bir takım hareketlenmelerin beklendiğini söyledi.

Adams, yaşanan olumsuz gelişmelerin büyüme, ciro ve karlılık gibi birçok alanı etkileyeceğini ifade ederek, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Enerji ve gıda fiyatlarında artış var. Hala tedarik zincirindeki birtakım problemler var. Çin’den dolayı üretim sıkıntıları bulunuyor. Karşımızda son derece sıkıntılı durumlar var. Şu anda öyle bir momentum içerisindeyiz ki bazı şeyler iyi görünse de birçok şey bizim için soru işareti olarak karşımıza çıkıyor. Halihazırdaki büyüme hedeflerimiz eskisi gibi olmayacak. Daha yavaş büyüme, daha yüksek fiyatlandırma olacak. Çin’de yavaş bir büyüme olacak ve bütün dünyayı etkileyecek.”

Ayrıca Timothy Adams, savaş nedeniyle Ukrayna’dan tahıl ihracatı yapılamamasına değinerek, bu durumun gıda fiyatlarında artışı beraberinde getireceğini söyledi.

Özellikle gelişmekte olan ve finansal olarak zorluk çeken ülkelerin gıda için daha fazla para ödeyeceğini belirten Adams, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Şu anda dünya üzerinde bir belirsizlik söz konusu. Petrol Avrupa’da ne olacak? Avrupa topluluğu yaptırımları sürdürürse petrol fiyatları ne olacak? Enerji kaynakları nasıl yeniden yönlendirilecek tüketicilere ve kullanıcılara? Nihai satın alıcılar için bazı sıkıntılar olacak. Yüksek enerji, petrol ve gaz fiyatları olacak. Bu konu özellikle Doğu Avrupa’yı nasıl etkileyecek? Böyle çok sayıda sıkıntı var. Herkes birbiri ile bağlantılı ve büyüme momentumu Kovid-19 nedeniyle hasar gördü.”

Adams, bu gelişmelerin Türkiye’yi nasıl etkileyeceğine ilişkin, “Enerji ithal eden ülke olarak elbette yüksek fiyatlar bir dengesizliğe sebep olacak. Gıda fiyatları da aynı şekilde…” ifadelerini kullandı.

“1970’lerde yaşanan stagflasyon kavramı şu anda ciddi biçimde tartışılıyor”

Dünya Bankası Baş ekonomisti ve Beklentiler Grubu Direktörü Ayhan Köse de dünya ekonomisinin zor bir dönemden geçtiğini, aynı anda çoğu şokun etkisi altında olunduğunu açıklarken Ocak 2022’de dünya ekonomisinin 2021’e göre çok ciddi bir yavaşlama yaşayacağını düşündüklerini aktaran Köse, şu anda bu yavaşlamanın çok daha derin olacağını düşündüklerini ifade etti.

Dünya ekonomisiyle alakalı iyi haberin, salgına karşı aşının kısa sürede bulunması ve çoğu ülkede aşı sebebiyle en azından salgının şu anda kontrol altına alınması olduğunu ifade eden Köse, “2021’de dünya ekonomisi çok büyük bir ivme kazandı. Şimdi salgının etkileri hala devam ediyor. Çin’e baktığımızda salgın büyükşehirlerde var. Ekonomiyi ciddi bir biçimde yavaşlatmış durumda. Son gelen veriler de bunu doğruluyor. Düşük gelirli ülkelere baktığınızda aşı oranının yüzde 30’un altında olduğunu görüyoruz. Bu da yeni salgınların ortaya çıkması halinde bu ülkelerde ciddi krizlerin olabileceği konusu ile ilgili bizi düşündürüyor.” şeklinde konuştu.

Köse, dünya ekonomisiyle alakalı kötü haberin ise çoğu ülkede salgın sebebiyle hem parasal hem de maliye politikalarında çok ciddi bir genişleme görülmesi olduğunu belirterek, şunları kaydetti:

“Salgından önce borç seviyeleri çoğu ülkede rekor düzeydeydi. İç borç, dış borç, yabancı para cinsinden borç… Geçtiğimiz 10 yıl boyunca tüm bu borç kategorilerinde rekor seviyelere ulaştık. Neden? Çünkü faizler dünyada genel olarak çok düşüktü. Paranın maliyeti çok ucuzdu. Şimdi geldiğimiz noktada, bir yavaşlama döneminden geçiyoruz. Bu yavaşlama tabii ki daha da derinleşiyor. Mali politika uygulamak için gerekli olan gelir-gider dengesi ne yazık ki çoğu ülkede tersine dönmüş durumda. Mali politikayı uygulamak için gerekli olan bütçe dengesi, borç seviyesi çoğu ülkede istenilen durumda değil. Bu ne demek? Birçok ülkede mali politika sıkılaştırılıyor. Yani bir yandan ekonomi yavaşlıyor bir yandan da mali politikanın sıkılaştırıldığını görüyoruz. Bu gelişmiş ülkeler ve gelişmekte olan ülkeler için doğru.”

ABD Merkez Bankası’nın faizleri artırmaya başladığını, Avrupa Merkez Bankası’nın faizleri artıracağının sinyalini verdiğini anımsatan Köse, borç stoku yüksek olan, yabancı para cinsinden borcu yüksek olan ülkeler için borç maliyetlerinin bir biçimde artacağını vurguladı.

Köse, 1970’lerde yaşanan stagflasyon kavramının şu anda ciddi biçimde tartışıldığını belirterek, “Dünya ekonomisinde çok yüksek enflasyon oranları görüyoruz. Şu anda yüzde 7-8 arasında. Fakat büyüme düşük seviyede. 1970’lerin sonunda enflasyonun önüne geçmek için ABD Merkez Bankası’nın çabucak faizleri artırdığı dönemde ortaya çıkan krizler gibi krizlerle karşılaşma durumumuz var. Bütün mesele, böyle bir kriz olması ihtimalini nasıl azaltabiliriz? Bu stagflasyon çemberinden dünya ekonomisi krizler olmadan nasıl çıkabilir?” diye konuştu.

“Önümüzdeki 15 ayda 170 milyar dolarlık bir paketi masanın üzerine koyuyoruz”

Ayhan Köse, dünya ekonomisiy ile ilgili çirkin olanın ise Rusya-Ukrayna savaşı ve onun etkileri olduğuna işaret ederek, Ukrayna ekonomisinde yüzde 50, Rusya ekonomisinde yüzde 10 civarında daralma olacağını düşündüklerini kaydetti.

Genel olarak tarım emtia maddelerindeki artışların rekor seviyelere ulaşmış durumda olduğuna dikkati çeken Köse, “Bugünlerde çoğu ülkede bir açlık krizi olabileceği tehlikesi üzerinde duruyoruz. Buğday ve diğer tarımsal ürünlerin alımında çoğu ülke Rusya ve Ukrayna’ya bağlı ve bu iki ülke önemli rol oynuyorlar.” dedi.

Köse, Dünya Bankası için gelecek 15 ayda 170 milyar dolarlık bir paketi masanın üzerine koyduklarını belirterek, “Bu paketi çok çabucak, ihtiyacı olan ülkelere yardım biçiminde, düşük faizli borç biçiminde vereceğiz. Birçok ülkede açlık sorunu ve borç sorunu var. Birçok ülkede iklim krizi sebebiyle ortaya çıkan sorunlar var. Bütün bunların çözümleri, dünya ekonomisinde önemli rol oynayan büyük ülkelerin ciddi bir biçimde düşünüp bazı evrensel politikaları masanın üzerine koymasıyla mümkün.” şeklinde konuştu.